Nieuw onderzoek toont aan dat alcoholgebruik wijdverspreid is in het dierenrijk. De substantie komt van nature voor in bijna elk ecosysteem op aarde. Voor veel diersoorten maakt alcohol, ontstaan door fermentatie van fruit, sap en nectar, dan ook een natuurlijk onderdeel uit van hun dieet.
Onderzoekers hebben al het wetenschappelijke bewijs over de relatie tussen dieren en alcohol op een rijtje gezet en concluderen dat “een diverse groep” diersoorten ethanol in hun voedingspatroon heeft. De auteurs schrijven in tijdschrift Trends in Ecology and Evolution dat er steeds meer bewijs is dat niet alleen mensen alcohol gebruiken. Hiermee stappen we volgens Anna Bowland, onderzoekster van de Universiteit van Exeter, af van deze antropocentrische (mens-centrale) opvatting.
Alcoholgebruik door vruchten en nectar
Ethanol verscheen ongeveer 100 miljoen jaar geleden in overvloed voor op aarde, toen planten suikerhoudende vruchten en nectar begonnen te produceren. Het alcoholgehalte in deze vruchten is meestal laag, rond de 1 tot 2 procent, maar in overrijpe palmvruchten kan de concentratie oplopen tot wel 10 procent.
Dieren die regelmatig gefermenteerd voedsel eten hebben de neiging om alcohol snel te verwerken, waardoor ze de ergste effecten kunnen vermijden. Ze drinken dus niet zo zeer ‘voor hun plezier’, en hebben vaak een indrukwekkende alcoholtolerantie ontwikkeld. Vooral dieren die minder vaak in aanraking komen met ethanol kunnen er effecten van ondervinden. Bowland:
“Dronkenschap is niet gunstig in een omgeving waar je moet vechten om te overleven. Zo bleek na analyse van cederpestvogels. Zij overleden nadat ze tegen hekken en andere structuren vlogen, terwijl ze onder invloed waren van overrijpe bessen van de Braziliaanse peperboom.”
Voor sommige dieren lijkt de relatie met alcohol wel verder te gaan. Zo zijn chimpansees in het zuidoosten van Guinee op wildcamera’s betrapt toen ze zich te buiten gingen aan het alcoholische sap van raphia palmen. Ook is bekend dat spinaapjes in Panama verzot zijn op het met ethanol beladen gele mombinpruim. Daarvan is aangetoond dat die tussen de 1 en 2,5 procent alcohol bevat. Mogelijk ervaren deze diersoorten ook plezier aan het consumeren van alcohol. Dat neemt niet weg dat alcohol ook voor dieren schadelijk kan zijn, en het opzettelijk voeren van alcohol voor vermaak en ‘leuke’ filmpjes, onacceptabel is.
Of, en wanneer, alcoholgebruik ook echt tot dronkenschap leidt is nog niet duidelijk. Er zijn wel verhalen bekend over dronken dieren, van olifanten die dronken werden van de marula vrucht in Botswana tot een eland die met zijn kop vastzat in een boom in Zweden na het eten van gegiste appels. Maar in geen van deze gevallen werd alcohol gemeten in de dieren of het fruit.
Sterk effect bij fruitvliegjes
De meest opvallende effecten van alcoholgebruik worden misschien wel gezien bij insecten. Zo bleek uit onderzoek dat mannelijke fruitvliegen naar alcohol grijpen nadat ze zijn afgewezen als partner. Vrouwtjes van een sterk verwante vliegensoort worden minder kieskeurig in hun partnerkeuze en hebben seks met meer mannetjes nadat ze gedronken hebben.
Fruitvliegen leggen hun eitjes in ethanolrijk voedsel, waardoor ze beschermd zijn tegen parasieten. Matthew Carrigan van het College of Central Florida en betrokken bij dit onderzoek:
“Afgezien van de fruitvlieg en enkele andere soorten is het onduidelijk of dieren de voorkeur geven aan alcoholhoudend voedsel. Dit wordt de volgende stap in ons onderzoek. Geven dieren in het wild de voorkeur aan alcoholhoudend voedsel of eten ze het omdat ze het niet proeven of er geen ander, ongefermenteerd fruit voorhanden is?”
Bron:
©AnimalsToday.nl Meia van der Zee
