Mens verantwoordelijk voor zesde sterftegolf 

Een nieuw onderzoek stelt de mens verantwoordelijk voor de zesde sterftegolf: het uitsterven van grotere zeedieren in alarmerend tempo. Het verdwijnen van deze diersoorten heeft grote en catastrofale gevolgen voor de ecosystemen in de oceanen. 

Wetenschappers publiceerden een onderzoek in het wetenschappelijke tijdschrift Science, waarin zij stellen dat in de moderne oceanen grote diersoorten eerder uitsterven. Niet alleen maken grotere zeedieren meer kans om uit te sterven, het tempo waarin zij uitsterven is zeer alarmerend.

Zesde sterftegolf
In het laatste half miljard jaar waren er vijf momenten waarin het uitsterven van diersoorten even snel ging. Dit worden ook wel de vijf sterftegolven (massa-extinctie) genoemd. Deze sterftegolven worden veroorzaakt door een snel veranderende aarde. Na deze sterftegolven doken er pas na miljoenen jaren weer nieuwe soorten op.

Ook vandaag sterven er heel wat diersoorten uit in een alarmerend snel tempo. Wetenschappers over de hele wereld zijn ervan overtuigd dat de zesde sterftegolf bezig is. De hedendaagse ‘zesde sterftegolf’ is echter anders. Dit keer is de oorzaak geen asteroïde of ijstijd, maar de mens zelf. Daarnaast zijn zeedieren nu ook ernstig in de problemen, zoals de witte haai, de blauwe vinvis en de zuidelijke blauwvintonijn.

Het onderzoek
Tijdens het onderzoek analyseerden de wetenschappers een database van 2497 groepen van gewervelde zeedieren en weekdieren over de laatste 500 jaar. Hierbij vergeleken zij ecologische kenmerken van moderne zeedieren met de kenmerken van zeedieren van vroeger. Uit dit onderzoek bleek dat de dreiging van uitsterven in moderne oceanen sterk geassocieerd is met een groot lichaam, terwijl er in het verleden, wanneer dieren in groten getale uitstierven, geen link was met lichaamsgrootte of dat juist kleinere diersoorten met uitsterven werden bedreigd. Jonathan Payne, associate professor en onderdeel van het onderzoeksteam in The Guardian:

“De link die we vonden tussen lichaamsgrootte en mate van bedreiging tot uitsterven in de oceanen is erg sterk.”

Catastrofale gevolgen
Het verdwijnen van deze grote zeedieren heeft catastrofale gevolgen voor de ecosystemen in de oceanen. Jonathan Payne benadrukt de belangrijke rol die grotere diersoorten spelen in ecosystemen:

“Vele grote diersoorten spelen een kritieke rol in ecosystemen en het uitsterven van deze soorten kan leiden tot ecologische catastrofes die de hele structuur en functie van toekomstige ecosystemen beïnvloedt.”

Om deze uitkomst kracht bij te zetten, geeft Payne het voorbeeld van de uitgestorven zeeslak die op koraalriffen leefde. Door het verlies van deze zeeslak is het aantal doornenkronen, een soort zeester, enorm gestegen.  Omdat deze zeesterren koraal eten, heeft dit grote gevolgen voor de toekomst van koraalgebieden. Ook menselijke gemeenschappen lijden hieronder, doordat ze afhankelijk zijn van de koraalgebieden voor toerisme.

Beschermde oceanen
Het creëren van beschermde oceaangebieden kan hoop bieden voor veel van de grotere zeedieren. Omdat deze dieren de ruimte nodig hebben is het van belang dat dit grote gebieden zijn waarin zij zich makkelijk kunnen verplaatsen. Recentelijk creëerde president Obama ’s werelds grootste beschermde oceaangebied bij Hawaï. Dit gebied is zo’n 1,5 miljoen vierkante kilometer groot. Coauteur McCauley:

“Dit is erg goed nieuws, omdat parken van deze omvang zinvolle bescherming bieden voor grote kwetsbare dieren die ernstig bedreigd zijn. Eerdere beschermde gebieden waren erg klein, ongeveer de grootte van golfbanen. Maar in de afgelopen vijf jaar is de wereld begonnen met het opzetten van zeer grote beschermde oceaangebieden.”

Bronnen: The Guardian, The Guardian ©PiepVandaag.nl Nadine van Wissen