Waar de meeste meeuwen dicht bij land blijven, is de drieteenmeeuw veel meer een oceaanbewoner. Vooral buiten de broedtijd zijn ze vaker op open zee te vinden dan aan de kust. Deze meeuwsoort zal je niet snel in de stad of nabij een vuilnisbelt zien, maar juist ver op zee achter bijvoorbeeld vissersschepen.
De drieteenmeeuw voedt zich vooral met ongewervelde zeebewoners en kleine visjes die ze van het wateroppervlakte pikken. In het broedseizoen blijven ze binnen 50 kilometer van hun nest en eten ze ook schaaldieren in de getijdenzone en zelfs kleine knaagdieren en wormen.
Een aantal van deze foto’s is genomen rond om de Arctische eilandengroep Spitsbergen waar de drieteenmeeuwen samen met noordse stormvogels in grote krijsende vogelwolken de zich voedende bultrugwalvissen volgen in de hoop op de restjes die aan de baleinzeven ontsnappen. Omdat veel walvissoorten zowel ten noorden als ten zuiden van de evenaar voorkomen, is op foto- en filmmateriaal vaak alleen aan de begeleidende, gevleugelde ‘profiteurs’ te zien op welk halfrond de opnamen zijn gemaakt. De Engelstalige naam Kittiwake komt van de schrille roep: ‘kittee-wa-aaake, kittee-wa-aaake’.
Een drieteenmeeuw is voornamelijk wit met grijze rug en bovenvleugels, de vleugeluiteinden zijn zwart, de poten zijn donker net als de ogen en de snavel is geel. Ze worden zo’n 40 centimeter groot, met één meter spanwijdte en wegen 300 tot 500 gram. Mannetjes en vrouwtjes zijn op het oog niet uit elkaar te houden.
Ze broeden in luidruchtige kolonies in IJsland, de Faeröer, Groenland, Noorwegen, Alaska, de Kurillen en Aleuten, Noord- en Noordoost-Rusland en Noord-Siberië, Noordoost Amerika en Ierland, Bretagne, Normandië en Portugal.
Ze keren terug op steile rotskusten en op richels in gebergten aan zee vanaf januari en broeden van midden mei tot midden juni. Dit is de enige meeuwensoort die bijna uitsluitende op kliffen nestelt. Ze leggen één à twee gespikkelde eieren in een nest van modder, gras en veren, bekleed met mos en/of zeewier. De jongen zijn donzig wit in tegenstelling tot de gecamoufleerde jongen van op de grond nestelende meeuwsoorten. Op de steile kliffen is de schutkleur overbodig, maar in tegenstelling tot de andere meeuwensoorten, waarvan de jongen vrij rond rennen na het verlaten van het ei, blijven de jongen van de drieteenmeeuw veilig in hun nest. Bij het uitvliegen wijkt het verenkleed van de jongeren af van dat van de ouders. De voorzijde van de vleugels heeft een zwarte rand met daar achter witte veren, het uiteinde van de staart heeft een zwarte band en de jongeren hebben een donkere ring in de nek. Na drie jaar zijn ze volwassen.
De volwassen vogels hebben een vergelijkbare donkerkleurige halsband in hun winterkleed. In juli en augustus verlaten de vogels de kliffen en ruien op nabijgelegen zandstranden, voordat ze terugkeren naar open zee. Ze overwinteren individueel, in paren of in grotere groepen op de Atlantische Oceaan zo ver zuid als de Kaapverdische eilanden en op de Noord, Oost en Middellandse Zee. In de Pacific overwinteren drieteenmeeuwen ten zuiden van de Aleoeten, langs de Amerikaanse westkust tot en met Baja Californië en rondom Japan.
De Nederlandse naam is eigenlijk alleen van toepassing op de ondersoort van de Atlantische Oceaan vanwege de zeer kleine of ontbrekende achterteen. De ondersoort van de Grote Oceaan heeft gewoon alle vier zijn of haar tenen.
In de Beringzee komt nog een nauw verwante, iets kleinere soort voor: in het Engels wordt er onderscheid gemaakt tussen deze Red-legged Kittiwake en ‘onze’ Black-legged Kittiwake, naar de kleur van de poten, rood of zwart.
Hoewel dit een van de meest voorkomende zeevogels is, die op dit moment niet als bedreigd wordt gezien, lijkt er wel een dalende trend te zijn in hun miljoenen aantallen. Afnemend voedselaanbod door overbevissing, olievervuiling, klimaatverandering en vogelgriep zijn waarschijnlijke factoren. De soort wordt in Groenland bejaagd.
Erwin Vermeulen is hoofdwerktuigkundige op een schip, fotograaf, vrijwilliger bij Sea Shepherd en woont samen met zijn vriendin Susan, een dove kat, een eenogige kat, een kat met één nier en een dove en blinde hond.
©PiepVandaag.nl
