De stijgende temperaturen zorgen niet alleen voor smeltend ijs, maar ook voor ander ijs. De manier waarop het ijs wordt gevormd verandert de substantie, waardoor het sneller aan de ijsberenvacht kleeft en zo pijnlijke wonden veroorzaakt. Onderzoekers maken zich zorgen over het vermogen van ijsberen om zich aan te passen aan het veranderende klimaat.
Vanuit de lucht zagen de onderzoekers al dat het foute boel was: verschillende beren uit een noordelijke ijsberenpopulatie konden niet goed lopen. En dat is een probleem, want de dieren lopen kilometerslang over het witte zee-ijs op zoek naar hun prooi. Onderzoekers van de Amerikaanse Universiteit van Washington en Canadese Nunavut Departement voor Milieu onderzochten twee van de meest noordelijke populaties. Deze ijsberen leven tussen noordoostelijk Canada en noordwestelijk Groenland. Zij ontdekten dat verschillende beren rondliepen met snijwonden, kale plekken, huidzweren en ijsvorming op hun vacht, voornamelijk rond hun poten. Bij twee beren zaten ijsbrokken tot wel dertig centimeter aan hun voeten vastgeplakt, waardoor ze moeilijk konden lopen.
Ander ijs zorgt voor problemen
Een van de onderzoekers, bioloog Stephen Atkins, kwam het fenomeen op het spoor toen hij in 2012 en 2013 onderzoek deed in de regio. Pas jaren later zou hij ontdekken dat het onderdeel was van een trend. Tussen 2018 en 2022 zag ook een andere onderzoeker, ecoloog Kristin Laidre, dezelfde verwondingen tijdens onderzoek in Oost-Groenland. De onderzoekers bundelden hun krachten en publiceerden hun bevindingen in het wetenschappelijke tijdschrift Ecology. Daarin stellen zij vast dat klimaatverandering de oorzaak is van de verwondingen. Ze maken zich zorgen dat ijsberen zich moeilijk kunnen aanpassen aan het veranderende leefgebied.
De kale plekken bij sommige beren komen waarschijnlijk doordat ijsbollen in hun vacht verstrikt raakten en de beren die eruit trokken. Dat is volgens ecoloog Laidre niet per se ongewoon:
“IJsberen leven in extreme omgevingen waar ze ijsvorming in hun vacht kunnen krijgen. Dit leidt tot kale plekken. Opvallend veel van die plekken zitten bij de poten.”
Veel van onderzochte berenpoten hadden naast kale plekken ook ernstige wonden, waaronder bloedende zweren. De onderzoekers vermoeden dat de plekken pijnlijk waren omdat de beren zelfs bij zachte aanraking hun poot terug trokken, terwijl ze verdoofd waren. Het kostte de onderzoekers soms wel dertig minuten om het vastgeklonterde ijs weg te schrapen met metalen gereedschap.
Ecoloog Andrew Derocher, die niet bij het onderzoek betrokken was, deelt de verbazing over de de problemen die ijsberen aan hun poten hebben.
“Het is gebruikelijk dat ijsberen ijsballen op hun rug krijgen van het zwemmen als de omstandigheden koud zijn. IJsballen op de poten van ijsberen komen veel minder vaak voor en er zijn enkele ongewone omstandigheden nodig om ze te laten optreden.”
Het totale aantal beren met een vorm van ijsgerelateerde wonden uit het onderzoek is relatief klein: 32 in Kane Basin en 15 in Oost-Groenland. Toch zijn deze getallen zorgwekkend, de dieren vormen namelijk 52 procent en 12 procent van de bestudeerde beren. De wonden waren niet eerder opgemerkt door andere wetenschappers of inheemse jagers, die ook werden geïnterviewd voor de studie. Wel vertelden een aantal jagers dat ze soortgelijke ijsvorming zagen bij hun sledehonden, die pijnlijke wonden kregen in modderige omstandigheden.
Regen in plaats van sneeuw
De onderzoekers geven mogelijke verklaringen voor het fenomeen. Ten eerste merken ze op dat naarmate de temperaturen in het Noordpoolgebied stijgen, de neerslag steeds meer als regen in plaats van sneeuw valt. De regenval veroorzaakt een modderig oppervlak op het ijs, dat vervolgens bevriest aan de poten van ijsberen die erdoorheen lopen.
Bovendien zorgt opwarming ervoor dat oppervlaktesneeuw smelt en weer bevriest tot een harde korst, en een tweede mogelijkheid is daarom dat beren door die korst heen breken en zich snijden aan de scherpe randen. Tot nu toe lijken beren in het zuiden minder last te hebben van ijsvorming rond de poten. Dat komt mogelijk doordat zij het ijs kunnen afspoelen in warmer water, waar de noordelijke ijsberen landvast zijn. Wat de reden uiteindelijk ook is, dat het een nieuwe bedreiging is voor de ijsbeer staat vast. Derocher:
“Soms lijkt het erop dat de beren een manier hebben gevonden om te overleven in een opwarmend Noordpoolgebied, maar dan duiken er vreemde dingen op zoals deze enorme ijsballen. Dat suggereert dat ze problemen hebben die niemand voor mogelijk had gehouden.”
Bron:
- National Geographic
- Ecology
- Lees ook op AnimalsToday.nl:
IJsberen gedwongen om grotere afstanden af te leggen voor voedsel
©AnimalsToday.nl Sophie Jongma
