Er zijn nieuwe populaties gevonden van de indrukwekkend zingende Skywalker gibbon, in het politiek chaotische Myanmar. Nieuw onderzoek gepubliceerd in het International Journal of Primatology, bevestigt het bestaan van de soort in Myanmar. Skywalker gibbons zijn pas recent bekend bij de wetenschap en  voor het eerst beschreven in 2017.

Bijna uitgestorven Skywalker gibbons in Myanmar ontdekt
Skywalker gibbons zijn een ondersoort van de Hoolock gibbon (afbeelding) | Foto: Programme HURO via Wikipedia CC BY-SA 3.0

De Skywalker gibbon (Hoolock tianxing) is voor het eerst gespot op een berg in Yunnan, in het uiterste zuiden van China. De populatie is door de IUCN geclassificeerd als ‘bedreigd’ en werd geschat op 150 exemplaren. De verwachting was dat er nog meer van deze dieren in Myanmar zouden leven.

Voortdurend conflict

Al voordat de militaire dictatuur aan de macht kwam en er een burgeroorlog woedde, was Myanmar moeilijk te verkennen. Dit kwam door het voortdurende conflict tussen het bewind en verschillende bevolkingsgroepen, voornamelijk in de staten Shan en Kachin. Deze twee staten, die nu openlijk in opstand zijn tegen het militaire bewind, waren het werkterrein van een team wetenschappers van de Nature Conservation Society Myanmar, het Fauna & Flora International-Myanmar Programme, de apen-specialistengroep van de IUCN en veldonderzoekers van universiteiten in Engeland, China en de VS. Tussen december 2021 en maart 2023 zijn er onderzoeken uitgevoerd en is de lokale bevolking geïnterviewd over de waarnemingen.
.

Zilvergibbon in gevaar door mens en klimaatverandering

44 groepen Skywalker gibbons

Populatieschattingen uit 2013 gaven aan dat er 65.000 Hoolock gibbons in Myanmar zouden kunnen leven. Toen de Skywalker gibbon als aparte soort van de oostelijke Hoolock gibbon werd geclassificeerd, werd het allemaal ingewikkeld. Onderzoeker aan de UC Davis School of Veterinary Medicine en senior auteur, Tierra Smiley Evans:

“We waren in staat om 44 nieuwe groepen Skywalker gibbons in Myanmar genetisch te identificeren.”

Deze gibbons zingen bij zonsopgang ongeveer 22 minuten met elkaar en eten 36 verschillende plantensoorten. Ze kiezen eerst voor het fruit en later pas voor de bloemen. Ze slapen zelden twee nachten achter elkaar in dezelfde boom, om roofdieren uit de weg te gaan. Skywalker gibbons kunnen niet zwemmen, dus ze zijn beperkt tot gebieden tussen rivieren.
.

Gibbons zingen duetten in de maat

Myanmar belangrijk voor behoud soort

Het team dat de gibbons in 2017 in China ontdekte, noemde de dieren ‘tianxing’, wat Chinees is voor ‘hemelse beweging’. Het was niet alleen een knipoog naar Star Wars, maar ook naar de oude geschiedenis van China. In het Boek der Veranderingen van de Zhou dynastie, verwijst een gedicht specifiek naar gibbons en gebruikt ‘tianxing’ als werkwoord om hun bewegingen te beschrijven. Wetenschapper aan de Sun Yat Sen University, professor Pengfei Fan, die betrokken was bij de eerste ontdekking van de Skywalker gibbon in China, zegt:

“Dit is een zeer belangrijke ontdekking. Sinds we deze soort in 2017 beschreven, heb ik lang nagedacht over de verspreiding en populatie van Skywalker gibbons in Myanmar. Gezien de zeer kleine populatie in China, minder dan 200 individuen, speelt Myanmar de belangrijkste rol in het behoud van deze soort. Ik hoop dat er meer middelen zullen worden gebruikt om deze soort en zijn habitat in zowel Myanmar als China te beschermen.”

De interviews waren een goede bron voor de wetenschappers. Mensen in beide staten konden de Skywalker gibbon herkennen door het tonen van afbeeldingen en zijn gezang af te spelen. Dorpelingen in het niet-beschermde bosreservaat Mae Nei Taung, waar bijna iedereen boeddhistisch was, meldden een afnemende aanwezigheid van gibbons, maar geen lokale jacht. In dorpen van het bosreservaat Paung Laung, waarbij de helft van de mensen christelijk is en de andere helft boeddhistisch, meldde 46 procent dat er op gibbons werd gejaagd.
.

Gibbons bedreigd door habitatverlies en stroperij

Een overgrote meerderheid van de ondervraagden was van mening dat de bebossing in beide reservaten plaatselijk was afgenomen. Ondanks dat er nu meerdere groepen Skywalker gibbons zijn bevestigd, nemen hun populaties snel af door verlies van habitat en stroperij. Uitvoerend directeur van de Nature Conservation Society Myanmar, Pyae Phyo Aung:

“Biologen geloofden niet dat Skywalker gibbons konden leven in de kleine overgebleven gebieden in het zuiden van Shan, voordat we met dit project begonnen.  (…)  Dit gebied is aangetast bos. Het is echt belangrijk dat Myanmar en China overwegen om de beschermingsaanpak voor de Skywalker gibbon uit te breiden naar dit nieuwe geografische gebied.”

Bijna 32.000 vierkante kilometer bosgebied in het oosten van Myanmar is geschikt als leefomgeving voor gibbons. Hoewel bestaande bosreservaten zoals Paung Taung en Mae Nei Laung vrij groot zijn, blijven ze onbeschermd. Daarom heeft het onderzoeksteam aangeraden dat de gibbons op de Rode Lijst van de IUCN als ‘bedreigd’ blijven totdat de bescherming van hun leefgebied is verbeterd.

Bronnen:

Hainangibbon op het randje van uitsterven

©AnimalsToday.nl Jane Sauer