Vanaf vandaag – 2 augustus 2023 – leven we met z’n allen weer op de pof. We hebben dit jaar als mensheid opgemaakt wat de aarde in een jaar kan voortbrengen om ons te voeden. Het is Earth Overshoot Day.

Het is Earth Overshoot Day, we leven weer op de pof | Foto: publiek domein

Wanneer je als mensheid op de pof leeft, is dat het interen op reserves voor de toekomst, op de gezondheid van mens en dier en de overlevingskansen van al onze nakomelingen. Interen is roofbouw plegen, meer vervuilen dan er natuurherstel kan plaatsvinden, meer ontbossen dan er bomen geplant worden, de mensheid die blijft groeien zonder beschikbare grondstoffen als voedsel.

Earth Overshoot Day door de jaren heen
De mensheid heeft in 2023 1,7 x de aarde nodig om iedereen te voeden | Beeld: overshootday.org

In 1971 viel Earth Overshoot Day op 25 december. De berekening neemt de mensheid als geheel en de opgetelde behoefte van het menselijke ecosysteem wordt afgezet tegen met name het voedsel wat de planeet in een jaar kan leveren. Alles wat nodig is om iedereen voldoende te kunnen voeden, wat weer nauw samenhangt met beschikbaarheid van energie, drinkwater en politieke verhoudingen die welvaart spreiden of juist ongelijk verdeeld houden.

Nationale Overshoot days
Nationale Overshoot Days in 2019 | Beeld: Global Footprint Network

Ongelijkheid tussen rijk en arm wordt pijnlijk duidelijk wanneer we naar de Nederlandse Dutch Overshoot Day kijken – dus wanneer de hele mensheid ons consumptiepatroon zou volgen en de biocapaciteit is verbruikt die voor een jaar beschikbaar is. Zou de totale mensheid leven als in Nederland dan zijn er 3,6 aardes nodig om alle monden te voeden. Die dag viel dit jaar al op 12 april. In 2019 was dat nog 4 mei.

Earth Overshoot Day ongelijk verdeeld

Het is duidelijk zichtbaar dat er gebieden in de wereld zijn waar het consumptiepatroon sterk afwijkt van het onze, terwijl de negatieve gevolgen van onze excessieve gedrag wel gevoeld worden. Minder (naar westerse maatstaven) welvarende gebieden dragen de last van het overconsumerende deel van de wereldbevolking, dat grondstoffen en voedsel over de hele wereld verscheept om in de groeiende behoefte te voorzien. Roofbouw op afstand en het afromen van beschikbare welvaart elders zijn het gevolg.

Earth Overshoot Day door de jaren heen
Earth Overshoot Day door de jaren heen, de coronapandemie was duidelijk van invloed | Grafiek: Cmglee via Wikipedia CC BY-SA 4.0

Earth Overshoot Day is een sterk tot de verbeelding sprekend fenomeen. De illustraties tonen dat we geleidelijk aan steeds verder in de penarie zitten, waarbij het twee kanten opwerkt. Onze honger naar grondstoffen en voedsel blijft groeien en de gevolgen daarvan maken dat in snel tempo het klimaat verandert en bijvoorbeeld oogsten mislukken. Langdurige extreme hitte, droogte, bosbranden, overstromingen en onverwacht hoge temperaturen van zeeën en oceanen; de variabelen die bepalen wanneer Earth Overshoot Day bereikt is kunnen snel veranderen, doorgaans niet ten voordele.

Zoals zichtbaar in de grafieken was er een pandemie voor nodig om een kleine verschuiving teweeg te brengen. Maar ook dat ‘herstel’ heeft plaatsgevonden. We gaan weer ‘vooruit’ in de tijd. Earth Overshoot Day zal als vanouds steeds vroeger vallen, mits we heel snel tot inzicht komen.

Bronnen:

Aandacht voor aarde in strijd voor het klimaat

©AnimalsToday.nl Bart van Riel – eindredacteur