In Nederland zijn pakweg 3270 varkensbedrijven, met per bedrijf gemiddeld zo’n 3400 varkens. Elk jaar is het de taak van toezichthouder NVWA om onaangekondigde inspecties uit te voeren bij bedrijven in de dierhouderij, dus ook bij varkenshouders. Hun doel tijdens deze bezoeken is om te controleren of de varkenshouder zich aan alle wetten en regels houdt voor het welzijn van deze dieren; regels volgens de Wet dieren en het Besluit Houders van Dieren.

NVWA schaalt inspecties niet op: dieren weer de dupe
Foto: publiek domein

In 2022 voerde de NVWA 66 onaangekondigde inspecties uit bij varkenshouders. De resultaten van deze bezoeken zijn ronduit schrikbarend: bij 41 bedrijven werden overtredingen van dierenwelzijnsregels vastgesteld. Dat betekent dat twee derde van de bezochte bedrijven niet voldoet aan de wettelijke eisen van dierenwelzijn. Komt dit als een verrassing?

2021 en in 2020: een trend

Dit is absoluut geen verrassing als je kijkt naar de twee voorafgaande jaren. De NVWA bezocht in 2021 94 varkensbedrijven. Pakweg de helft hiervan werd niet akkoord bevonden. In 2020 bezocht de NVWA 62 varkensbedrijven met hetzelfde resultaat; meer dan de helft voldeed niet aan de wettelijke eisen van dierenwelzijn. Dit zijn geen incidenten meer te noemen, maar dagelijkse praktijken. De vraag moet gesteld worden waarom de toezichthouder NVWA met deze uitkomsten niet meer varkensbedrijven bezoekt in plaats van minder?
.

Varkensleed gefilmd op Beter Leven boerderijen (video)

Meest voorkomende overtreding: geen hok’verrijking’

Varkens zijn van oorsprong bosdieren. Ze wroeten maar wat graag in de grond met hun neus, op zoek naar voedsel. Ze zijn zindelijk en slapen niet op de plek waar ze hun ontlasting doen. In de dierhouderij krijgen ze de ruimte niet om varken te zijn. Als afleidingsmateriaal krijgen ze vaak alleen een ketting of harde bal om mee te spelen. Daarnaast moeten ze kunnen wroeten om verveling tegen te gaan. In Nederland gebeurt dit vaak met stro of ruwvoer. Dit moet schoon en veilig zijn voor de dieren. Bij 18 van de bezochte bedrijven in 2022 ontbrak de zogenaamde hokverrijking. Dat is dus bij een derde van de inspecties. Hokverrijking is sowieso geen alternatief voor een natuurlijk bestaan in het bos. Maar zelfs de kans om hun leven iets beter te maken, wordt ze ontnomen bij de deze bedrijven.
.

Hokverrijking voor varkens in de veehouderij moet beter

Water, lucht, licht en ruimte

Andere veelvoorkomende overtredingen zijn gebrek aan vers drinkwater, slechte luchtkwaliteit, een donker hok door geen of slechte verlichting en te weinig ruimte. Het ontbreken van vers drinkwater staat op nummer twee van de overtredingen. Voor een varken is veel en vers water van levensbelang. Een varken drinkt namelijk twee keer zoveel water dan het voer dat ze eet.

varken Sam
Bloeddoorlopen ogen door de stalgassen in de vee-industrie | Foto: House of Animals

De slechte luchtkwaliteit heeft weer nare gevolgen voor de longen en ogen van het varken. Varkens leven letterlijk boven hun eigen mest en urine. Dat betekent dat ze constant gevaarlijke mestdampen inademen. Het is intriest dat een varken pas frisse lucht voelt en inademt en daglicht ziet als ze naar de slacht wordt gereden. Letterlijk de eerste en laatste keer in haar leven.

Volgens de wet krijgt een varken niet meer dan een vierkante meter ruimte, maar ook daar wordt niet op gehandhaafd. Er zijn varkenshouders die meer varkens op elkaar proppen dan is toegestaan.

Meer inspecties in 2023?

Met deze resultaten zou je verwachten dat de NVWA in 2023 juist meer varkensbedrijven bezoekt en het aantal onaangekondigde inspecties fors opschaalt. Want hoe staat het met de bedrijven die niet zijn bezocht? Het risico om betrapt te worden is erg klein. Daarnaast schrikken de boetes ook niet voldoende af; ze stellen weinig voor. In de dier-industrie staan winstmarges voorop en dierenwelzijn komt als laatste aan de beurt. Kijkende naar de afgelopen 3 jaar en het gebrek aan personeel is de kans klein dat de NVWA meer inspecties gaat verrichten in 2023. Hoe kan dierenwelzijn in de veehouderij ooit verbeterd worden als toezichthouder NVWA haar verantwoordelijkheid niet neemt?

Bronnen (alfabetisch):

©AnimalsToday.nl Mariska van Geelen