Binnenkort zullen in totaal 500 babyhaaien vrijgelaten worden in de oceaan. Onlangs heeft een internationale organisatie, inclusief 44 aquarium-uitbaters in vijftien verschillende landen, de eerste haaieneieren losgelaten in de wateren van de eilandengroep Raja Ampat (Indonesië) – op zo’n 145 kilometer van de dichtstbijzijnde stad.
Deze groep van deskundigen, die zichzelf ReShark noemt, werkt samen aan een groot kweek- en uitzetprogramma om vijfhonderd haaien opnieuw in hun oorspronkelijke wateren te introduceren. Bedreigde haaien worden uit aquaria gehaald en in het wild vrijgelaten, te beginnen in Indonesië.
Zo worden er in deze 44 aquaria onder andere bedreigde zebrahaaien gefokt in gevangenschap. Het plan is om er vijfhonderd vrij te laten in Indonesië om te proberen een zichzelf onderhoudende wilde populatie – die bijna is uitgestorven -terug te brengen.
500 babyhaaien, een wereldprimeur
Het aquariumteam heeft al plannen om dezelfde aanpak toe te passen op andere haaiensoorten in verschillende delen van de wereld. De Indonesische mariene wetenschapper die dit werk voor ReShark helpt leiden, Nesha Ichida, vertelt tegen National Geographic:
“Het is zo’n mijlpaal. Dit is zo’n hoopvol en gedenkwaardig moment.”
Dit is een wereldwijde primeur. Er is nooit eerder zo’n programma geweest, want herintroductie van diersoorten gebeurt meestal bij zoogdieren en andere dieren die op het land leven. Er is nog nooit zoiets geprobeerd met haaien, die wereldwijd in een alarmerend tempo verdwijnen. Deskundigen denken dat het plan zou kunnen werken.
This team is raising endangered zebra sharks and reintroducing them to the wild in an attempt to save them from extinction. https://t.co/JUZoPApKdt pic.twitter.com/pKSvPXrn3t
— National Geographic Magazine (@NatGeoMag) March 21, 2023
Dankzij de bescherming van haaien en roggen rondom Raja Ampat – wat een van de rijkste tropische mariene gebieden is ter wereld – hebben de populaties van de oude dieren zich al kunnen verjongen. Toch lijkt de zebrahaai in Raja Ampat niet te hebben geprofiteerd van deze bescherming. Zebrahaaien die in het wild voorkomen, zijn zeer zeldzaam in Indonesië. Door overbejaging dreigen deze gestreepte bodembewoners uit te sterven. De dieren zijn slachtoffer van de wereldwijde haaienhandel. Tussen 2001 en 2021 hadden onderzoekers slechts drie exemplaren van deze diersoort in het wild geteld. Maar nu is er weer hoop voor de zebrahaai.
Haaieneieren
De meeste haaien baren levende jongen, maar de zebrahaai legt eieren. Deze eieren lijken op vreemde, knoestige omhulsels van noten. Ze zijn gemakkelijker te kweken in gevangenschap met als doel om de haaien te herintroduceren. Mark Erdmann, vicevoorzitter van Asia Pacific Marine Programs voor Conservation International, zegt:
“Behoudsgroepen, lokale gemeenschappen, de lokale overheid en de grote openbare aquaria samen in een coalitie die eigenlijk nog nooit eerder is voorgekomen, het potentieel is echt verbazingwekkend. En natuurlijk gaan we de zebrahaaien in Raja Ampat herstellen, maar dit is nog maar het begin. Ik bedoel het potentieel om dit te doen met andere bedreigde haaien- en roggensoorten over de hele wereld is enorm.”
Bedreigd door overbevissing
Haaien behoren tot de oudste gewervelde dieren ter wereld en hebben in meer dan 420 miljoen jaar vijf massa-uitstervingen overleefd. Na amfibieën is dit de snelst verdwijnende groep gewervelde dieren ter wereld. Meer dan 37 procent van de 1.199 soorten haaien en roggen worden met uitsterven bedreigd, zo blijkt uit onderzoek van de International Union for the Conservation of Nature.
De belangrijkste oorzaak voor het uitsterven van haaien en roggen is overbevissing. Visserij, zowel legaal als illegaal, vormt een dreiging voor elke haaiensoort en is voor tweederde van de gevallen de grootste bedreiging. Oceanen zijn moeilijke gebieden om te herstellen. Het is vrijwel onmogelijk om gebieden te controleren en bedreigingen in de gaten te houden. Herintroducties in zee zijn complex en zeldzaam. Bioloog David Shiffman zegt:
“Alles is moeilijker als het om de oceaan gaat.”
Andere groepen hebben haaien in gevangenschap teruggezet in het wild. Deze inspanningen zijn goed bedoeld, maar zijn vaak klein van opzet en betreffen vaak niet eens bedreigde diersoorten. De populatie zal in dit geval niet groter worden, als het probleem van overbevissing nog steeds bestaat. Wereldwijd worden haaien sneller gedood dan aquaria ooit kunnen vervangen. Herintroducties kunnen ook mislukken, doordat jonge haaien ziek worden of moeite hebben om voedsel te vinden. Ook zal dit plan niet werken bij alle soorten haaien. Toch denken onderzoekers dat dit plan van ReShark een kans kan bieden aan bepaalde soorten om niet uit te sterven. Hopelijk zal het vrijlaten van de 500 babyhaaien in de oceaan een positieve impact hebben op de toekomstige generaties!
Bronnen:
Lees ook op Animals Today:
CITES-conferentie 2022: Betere bescherming van nijlpaarden, olifanten en haaien
Europese landen goed voor bijna helft van Aziatische haaienvinnenmarkt
©AnimalsToday.nl Jane Sauer
