Door de gelddorst van het Britse goudmijnbedrijf Jardine Matheson wordt op het Indonesische Sumatra de habitat van de laatste 800 Tapanuli-orang-oetans vernietigd. Dit kostbare ecosysteem in Batang Toru is behalve het leefgebied van deze zeldzame mensaap een toevluchtsoord voor andere zeldzame soorten: de Sumatraanse tijger en het bijna uitgestorven Javaanse schubdier.
Recente satellietbeelden onthulden een nieuwe uitbreiding van de Martable Mine in het hart van het leefgebied van de Tapanuli-orang-oetan. De zeldzame mensaap wordt daardoor met uitsterven bedreigd.
Zeer zeldzame mensaap
De Tapanuli-orang-oetan (Pongo tapanuliensis) is de zeldzaamste mensaap ter wereld. Het dier werd pas in 2017 als een nieuwe soort ontdekt, maar is nu al de meest bedreigde. De Tapanuli’s verliezen in rap tempo hun leefgebied door landbouw en industriële ontwikkeling, waaronder de goudmijn en een waterkrachtcentrale. Helaas zijn er nog maar zo’n 800 van de charismatische primaten over.
Al in 2018 waarschuwden experts dat de bouw van een stuwdam en een waterkrachtcentrale het voortbestaan van de Tapanuli ernstig bedreigde, want de stuwdam en de centrale werden gebouwd in de laatst overgebleven habitat van het dier. Een miljardenproject, gefinancierd en uitgevoerd door Chinese staatsbedrijven in het kader van de ontwikkeling van China’s ‘Nieuwe Zijderoute’. De stuwdam en de centrale – met de daarbij behorende wegen, hoogspanningsleidingen, een bijna dertien kilometer lange tunnel en andere infrastructuur – verbrokkelde de habitat van het dier voorgoed. Expert Bill Laurance legt uit:
“Voor ‘arboreale’ soorten, oftewel dieren die uitsluitend in bomen leven, is een snelweg een onneembare barrière. In meer dan drieduizend uur aan observaties hebben wetenschappers Tapanuli-orang-oetans nog nooit een voet aan de grond zien zetten, waarschijnlijk vanwege de aanwezigheid van de met uitsterving bedreigde Sumatraanse tijger. Het heeft jaren van onderzoek gekost om de weinige Tapanuli-orang-oetans die nog in het wild leven te laten wennen aan de aanwezigheid van onderzoekers in het woud. Normaliter duurt zoiets enkele weken, maar deze orang-oetans waren extreem schuw omdat de plaatselijke bevolking op de mensapen heeft gejaagd.”
Op de rand van uitsterven
Het ruim duizend vierkante kilometer grote verspreidingsgebied van de naar schatting achthonderd Tapanuli-orang-oetans is al verbrokkeld in drie afzonderlijke populaties. Slechts een van die populaties, met vijfhonderd exemplaren, wordt groot genoeg geacht om te kunnen overleven. Een van de problemen die zich voordoen bij het op peil houden van de populaties is het feit dat orang-oetans zich extreem langzaam voortplanten. Vrouwtjes worden pas rond hun vijftiende levensjaar voor het eerst drachtig, waarna ze doorgaans elke acht à negen jaar één en soms twee jongen baren.
De Tapanuli’s leven in een stuk bos met minder dan een vijfde van het oppervlak van de Indonesische hoofdstad Jakarta. Hun habitat bevindt zich op een rijke goudlaag, die momenteel wordt gedolven door het Britse bedrijf Jardine Matheson. Dit bedrijf wordt sinds het Victoriaanse tijdperk gerund door dezelfde Britse familie, de Keswicks. Het kocht de Martabe-goudmijn in 2018 en heeft sindsdien al minstens 30 hectare van het leefgebied van de orang-oetanbossen van Tapanuli vernietigd; een gebied dat in omvang overeenkomt met minstens 42 voetbalvelden.
Boskap duurt voort
Volgens Mighty Earth (een wereldwijde belangenorganisatie voor het behoud van de aarde) begon de ontbossing van het leefgebied van de Tapanuli in april en hield maanden aan. De recente ontbossing is ‘slechts het begin van de uitbreidingsplannen van PT Agincourt Resources om goud te winnen’. De boskap duurt voort, ondanks het feit dat Jardines in 2019 had toegezegd niet verder uit te breiden naar de habitat van de Tapanuli-orang-oetan, na een campagne van Mighty Earth. Glenn Hurowitz, CEO van Mighty Earth:
“De leiding van Jardines had ons verteld dat ze het leefgebied van de Tapanuli-orang-oetan niet meer verder zouden vernietigen. Onze satellietmonitoring betrapte ze echter op heterdaad – zelfs toen het bedrijf onderhandelingen voerde over het lot van de soort met de International Union for the Conservation of Nature (IUCN).”
De IUCN zou van Jardines de kans krijgen de Tapanuli-orang-oetan te bestuderen, om de impact van de mijnwerkzaamheden op zijn leefgebied te beoordelen, waarvoor het bedrijf de uitbreiding van de goudmijn zou stopzetten. Annisa Rahmawati van Mighty Earth:
“Het bedrijf PT Agincourt Resources, de Indonesische dochteronderneming van Astra International – dat op haar beurt weer een dochteronderneming is van de Londense Jardine Matheson – gaat echter door met het ontbossen van de habitat van de Tapanuli, ondanks de belofte om hiermee te stoppen, blijkt uit satellietbeelden. Het gaat om 13 hectare regenwoud bovenop de 100 hectare die sinds 2016 werd ontbost.”
Astra International, gerund door Jardine Matheson en het grootste conglomeraat van Indonesië, stemde er in 2019 al mee in om niet verder uit te breiden naar de habitat van de Tapanuli-orang-oetan, na een campagne van Mighty Earth. Het enige dat Jardine Matheson hoeft te doen, is toekomstige uitbreidingsprojecten in Batang Toru stopzetten en samen met de IUCN werken aan een plan om de zeldzame mensapen en hun leefgebied te behouden. In mei 2015 werd Jardine Matheson en zijn hotelgroep Mandarin Oriental gevraagd de Sumatraanse olifant te redden en te beschermen, en dat werkte! Voor de laatste Tapanuli-orang-oetans moet Matheson gevraagd worden opnieuw het juiste te doen.
.
Voortbestaan verzekeren
Roy Lumbangaol, campagneleider van het Indonesische Forum voor het Milieu (Walhi):
“Om de toekomst van het leefgebied van de orang-oetan en het voortbestaan van de soort te verzekeren, moet de Indonesische regering alle vergunningen in het Batang Toru-landschap evalueren. De regering moet ook krachtig optreden tegen bedrijven wiens activiteiten het landschap bedreigen”, voegt hij eraan toe.”
Geen van de bedrijven heeft een ‘No Deforestation, No Peat, No Exploitation (NDPE)’-verbintenis, een bosbehoudbeleid of zelfs maar een beleid om landschappen met een hoge instandhoudingswaarde (HCV) te beschermen. Annisa Rahmawati:
“Alleen de palmoliedivisie van Astra International heeft tot dusver een NDPE-toezegging gedaan. De andere operaties van Jardines blijven ontbossen. Het wordt tijd dat NDPE over de hele linie wordt geïmplementeerd. Zo niet, dan zal het doel van NDPE om ontbossing te elimineren niet worden bereikt.”
De zakenpartners van Astra International hebben volgens Mighty Earth ook opgeroepen om een einde te maken aan de ontbossing. Bedrijven die palmolie van het conglomeraat betrekken, zoals Hershey’s, PZ Cussons, Unilever, COFCO International en Oleon, zetten de groep onder druk. Sommige van deze bedrijven hebben toegezegd geen ontbossing te zullen tolereren die verband houdt met welke grondstof dan ook, zelfs als het niet de grondstof is die ze kopen. Als reactie op een klacht van Mighty Earth hebben genoemde bedrijven Jardines ook opgeroepen om het verbod op ontbossing voor palmolie uit te breiden tot alle grondstoffen, inclusief goud. In het klachtenlogboek van Unilever staat:
“We hebben onze bezorgdheid over de aantijgingen aan het bedrijf kenbaar gemaakt en aangemoedigd om de ontwikkelingen stop te zetten voordat de HCS/HCV-beoordelingen zijn voltooid en voor onafhankelijke beoordeling zijn ingediend.”
Petitie
Wetenschappers waarschuwen dat als we nu niets doen, de hele Tapanuli-orang-oetanpopulatie ten dode is opgeschreven. Teken daarom de petitie voor het behoud van de habitat van deze uiterst zeldzame mensaap, voordat het te laat is.
.
.
Bronnen:
- FT Reporter Clips/YouTube
- Mongobay
- National Geographic
- Orangutan Outreach ~ redapes.org/YouTube
- Lees ook:
.
Tapanuli orang-oetans bedreigd door Chinese stuwdam (petitie)
©AnimalsToday.nl Marianne Miltenburg
