Van de lucht die we inademen tot het hout dat we gebruiken; bossen zijn essentieel voor ons leven. Na oceanen zijn bossen de grootste opslagplaatsen van het broeikasgas CO2. Maar we verliezen ze in een alarmerend tempo en Nederland staat in de top 5 van de Europese veroorzakers van de wereldwijde ontbossing, zo meldt WNF. Vooral tropische regenwouden staan onder druk vanwege de sojateelt voor Nederlands veevoer.
Het Amazonegebied, het grootste regenwoud ter wereld, is één van de elf ‘hotspots’ in de wereld waar de ontbossing het hardst gaat. Daarnaast behoort Borneo tot de meest bedreigde gebieden – de helft van het bos is daar de afgelopen twintig jaar gekapt – maar ook Oost-Afrika, de Mekongregio in Zuidoost-Azië, de Cerrado in Brazilië en het oosten van Australië worden ernstig bedreigd. Het Wereld Natuur Fonds (WNF) zegt hierover:
“Wetten die de bossen moeten beschermen worden niet nageleefd. Er is te weinig toezicht, al helemaal diep in de Amazone. Het is vaak een domino-effect. Eerst wordt een weg aangelegd. Die hakt een stukje van het bos af. Dan kunnen we dat stukje net zo goed platbranden, wordt dan gedacht. Daar wordt vee neergezet. Is alles opgegeten dan komen er sojaplantages. Dat gaat vanzelf. Er is geen enkele regie.”
Onderstaande kaart van de universiteit van Maryland geeft in het rood de gebieden aan waar tussen 2000 en 2019 ontbossing plaatsvond. Dit betreft ook ontbossing door natuurrampen:
Nederland in top 5 Europese veroorzakers ontbossing
Bosgebieden ter grootte van tien keer Nederland zijn in de periode 2004-2017 verloren gegaan, vooral om ruimte te maken voor landbouw. Het gaat om 43 miljoen hectare tropische bossen in Azië, Zuid-Amerika en Afrika, zo meldt het rapport van het Wereld Natuur Fonds. Duitsland, Italië, Spanje, het Verenigd Koninkrijk, Nederland, Frankrijk, België en Polen zijn samen verantwoordelijk voor 80 procent van de ontbossing, veroorzaakt door import van grondstoffen door EU-landen.
Door de invoer van (en handel in) vooral soja voor veeteelt staat Nederland daarmee in de top 5 van Europese landen die bijdragen aan ontbossing. Als het gaat om de hoeveelheid tropisch gebied dat ontbost wordt per hoofd van de Europese bevolking, staat Nederland zelfs op de eerste plaats.
Meer dan tachtig procent van de soja die naar Europa wordt verscheept, is bestemd voor veevoer.
De EU is als geheel verantwoordelijk voor 16 procent van de ontbossing als gevolg van de import van grondstoffen. Daarmee staat het op de tweede plaats, achter China (24 procent) en voor India (9 procent) en de Verenigde Staten (7 procent). Wel is het aandeel van de EU tussen 2005 en 2017 met zo’n 40 procent teruggebracht.
Veevoer
Henk Flipsen, van de Nederlandse Vereniging Diervoederindustrie (Nevedi) zegt dat veel sojameel via Nederlandse havens wordt doorgevoerd naar andere Europese landen en dus onterecht aan Nederland wordt toegeschreven:
“Het gebruik van sojameel voor Nederlands diervoer is met bijna 2 miljoen ton ongeveer 0,5 procent van de wereldproductie.”
Het WNF zegt overigens dat doorvoer in het onderzoek niet is meegerekend.
Strengere wetgeving nodig
Het Wereld Natuur Fonds en Europese milieuorganisaties hopen op strenge Europese wetgeving om ontbossing tegen te gaan. De Europese Commissie komt waarschijnlijk voor de zomer met een wetsvoorstel. Een petitie voor een wet om wereldwijd bossen te beschermen, is vorig jaar door 1,2 miljoen Europeanen ondertekend. WNF wil dat er een controlesysteem komt voor bedrijven. Die moeten ervoor zorgen dat hun producten niet gelieerd kunnen worden aan ontbossing of natuurvernietiging.
Volledig stoppen met soja niet aan de orde
Nevedi-directeur Flipsen benadrukt dat wereldwijde ontbossing en verlies aan biodiversiteit tegen moeten worden gegaan:
“Daarom werken we sinds 2006 samen met onder andere het WNF om de diervoedergrondstoffen – die ontstaan na het uitpersen van sojabonen en palmvruchten – te certificeren volgens een internationaal erkend systeem. Die certificering zorgt ervoor dat in de productielanden strikte voorwaarden worden gesteld aan onder andere de arbeidsomstandigheden en goede landbouwpraktijken, zonder ontbossing.”
Het volledig stoppen met de import van soja- of palmproducten ziet Flipsen niet zitten:
“De controle en certificering vanuit Europa zou hiermee wegvallen en de soja- en palmbedrijven die al wel hebben geïnvesteerd in de verduurzaming van hun teelten laten we dan in de steek.”
Wel wil de diervoederindustrie zoeken naar alternatieve eiwitbronnen in Europa.
Als de huidige trends doorgaan, is in 2030 in totaal 170 miljoen hectare bos verdwenen. Dat is net zo groot als Duitsland, Frankrijk, Spanje en Portugal bij elkaar. Zonder extra maatregelen om ontbossing tegen te gaan, zal in 2030 een kwart van het Amazonegebied en driekwart van de regenwouden van Borneo verdwenen zijn.
Bronnen:
©AnimalToday.nl Marianne Miltenburg
