In 2011 is Wereld Zwerfdierendag, bedacht op een Nederlandse bijeenkomst over zwerfhonden. De daar aanwezige zwerfdierenstichtingen zochten een manier om extra aandacht te vragen voor zwervende en dakloze honden en katten die wereldwijd onder erbarmelijke omstandigheden op straat overleven.

Van de straat - Wereld Zwerfdierendag

Veel mensen zullen zich afvragen: waarom een aparte dag voor zwerfdieren? Er is immers al een dierendag. Inderdaad is er een speciale dag waarop we het leven van alle dieren vieren; Dierendag (ook: Werelddierendag) is een dag die wereldwijd op de agenda staat als een moment waarop extra aandacht wordt besteed aan de dieren. De dieren die op dierendag veel extra aandacht krijgen zijn met name onze huisdieren. Huisdiereigenaren trakteren op deze dag  hun konijn, kat of hond op iets lekkers of ze besteden extra aandacht en zorg aan ze. De realiteit van zwerfdieren is echter dat ze meestal geen baas hebben die hen dagelijkse zorg geeft, laat staan dat ze iets extra’s krijgen.

Zwerfdieren (het totale aantal zwerfkatten en –honden ligt wereldwijd boven de 1 miljard) worden in heel veel landen gezien als de outcasts van de samenleving en als ongedierte dat bestreden dient te worden. Gevolg hiervan is dat ze opgejaagd, getreiterd en mishandeld worden, zowel door bevolking als door overheden. Zo worden ze in sommige landen door overheden bestreden met gif. Het toedienen van Strychnine als verdelgingsmiddel is geen zeldzaamheid. Dood door strychnine is een afschuwelijke dood. Ook worden zwerfdieren vaak afgeschoten, in brand gestoken of doodgeknuppeld. In Spanje worden Galgo’s (Spaanse jachthonden) traditioneel in de boom gehangen wanneer ze te oud worden voor de jacht, en dit is vaak al rond hun derde jaar het geval omdat ze dan te langzaam voor de jacht worden.

De zwerfdieren waar wij het hier over hebben zijn huisdieren (honden, katten) die hun eigen voedsel moeten zoeken op straat of actief gedumpt zijn op straat. Zwerfhonden en –katten overleven op straat omdat ze daar meestal voldoende voedsel kunnen vinden tussen het menselijk afval. Voldoende voedsel om te overleven en het feit dat ze ontgecastreerd zijn maakt dat er grote zwerfdieren populaties kunnen ontstaan. Zwerfdieren zijn dus het directe gevolg van menselijk handelen. Dat de mens zijn verantwoordelijkheid niet neemt in de zorg voor zijn dieren is één ding, dat de mens deze dieren vervolgens verguisd, opjaagt, mishandeld en vermoord is reden tot actie.

Cultuur, politieke omstandigheden, economische situatie, religie, oorlogssituaties zijn allemaal zaken die de mentaliteit jegens zwerfdieren negatief kunnen beïnvloeden. Zo worden kinderen in Latijnse macho culturen al van jongs af aan geleerd dat schoppen en slaan van straathonden stoer is. In sommige religies worden honden als onrein beschouwd, in landen met een oorlogsverleden zoals bijvoorbeeld in voormalig Joegoslavië is hebben de wreedheden die tijdens de oorlog hebben plaats gevonden hun weerslag op de manier waarop zwerfdieren behandeld worden. Wanneer grote internationale sportevenementen zoals de Olympische spelen of het WK voetbal georganiseerd worden in landen met veel zwerfdieren worden deze zwerfdieren bijna altijd op wrede wijze geruimd in de voorbereidingsfase zodat de straten tijdens de sportiviteiten schoon zullen zijn.

Oplossingen
Oplossingen voor het zwerfdieren probleem zijn in theorie heel simpel: Castratie van de dieren, terugplaatsing van de dieren en het betrekken van de bevolking bij de aanpak.

Wetenschappelijk onderzoek heeft aangetoond dat de beste manier op zwerfdier populaties te verkleinen het castreren en steriliseren van de dieren uit de populatie is om ze dan vervolgens weer terug te zetten in diezelfde populatie. Hierdoor ontstaan steriele populaties die langzaam aan kleiner zullen worden. Deze methoden ook wel TNR (Trap, Neuter, Return) of CNVR (Collect, Neuter, Vaccinate, Return) genoemd worden al door grote organisaties als IFAW en WSPA in een groot aantal landen succesvol toegepast.

Het vermoorden van dieren draagt niet toe aan het verkleinen van zwerfdieren populaties op de lange termijn. Dit hangt samen met de draagkracht (carrying capacity) van een gebied of wel de hoeveelheid dieren die in een bepaald gebied op een bepaald moment kunnen leven afgezet tegen de beschikbare hoeveelheid voedsel, water en onderdak. Wanneer je uit een gebied een aantal dieren weghaalt zal de draagkracht van het gebied toestaan dat er meer pups of kittens zullen overleven of er zullen dieren uit naburige gebieden naar het gebied trekken omdat er nog voedsel te vinden is. Dus de enige manier om zwerfdieren populaties op de lange termijn terug te dringen is castratie in combinatie met terugplaatsing.

Om een dergelijke aanpak te laten slagen is het van belang om de oplossingen voor het zwerfdieren overschot ter plaatse te definiëren met de lokale personen die weten waar de prioriteiten en problemen liggen. Door hen actief te betrekken en hen in te laten zien hoe de dynamiek van een zwerfdieren populatie werkt en wat succesvolle oplossingen zijn is er veel meer kans dat dieren ook in de toekomst gecastreerd zullen worden.

Hoewel de oplossing in theorie heel simpel is, is de situatie in de praktijk vaak veel complexer. Armoede, corruptie, politieke instabiliteit zijn allemaal zaken die de TNR projecten in de weg kunnen staan. Niet alle betrokken partijen zijn het altijd eens en er is vaak sprake van tegenstrijdige belangen.

Het aanbieden van een breder perspectief kan bijdragen aan vergroting van de consensus. Een voorbeeld van een dergelijk perspectief is Respect 4life. Respect 4life gaat uit van het feit dat wij mensen voor ons voortbestaan en welbevinden afhankelijk zijn van de aarde en de mensen en dieren om ons heen. Wij profiteren er dus van als de ander (aarde, mens, dier) het goed maakt. Hierdoor wordt zorgen voor de ander indirect ook zorgen voor jezelf. Hierdoor wordt zorgen en verantwoordelijkheid nemen voor de zwerfdieren in de eigen omgeving ook zorgen voor jezelf.

Respect 4life, een lange adem, blik op oneindig, TNR; allemaal ingrediënten die nodig zullen zijn om het zwerfdieren probleem in de komende decennia aan te pakken. Wereld zwerfdierendag helpt ons daarbij om aandacht te vragen voor het probleem en de oplossingen. Een aparte dag voor zwerfdieren is dus in het geheel geen overbodige luxe maar een belangrijk instrument in de bestrijding van het probleem.

Dit jaar wordt Wereld Zwerfdierendag voor de derde maal gevierd en is nu al in meer dan 50 landen bekend. Cesar Millan is ambassadeur van deze dag.

In Nederland organiseert Stray Animal Foundation Platform (de belangenorganisatie voor
zwerfdieren) ter ere van Wereld Zwerfdierendag op 1 april het Zwerfdieren Festival ‘Van de straat’. Hier krijgen de bezoekers een ervaring aangeboden van het leven op straat en middels opdrachten dragen zij hun steentje bij aan castratie- en educatieprojecten. Van de straat vindt plaats op het Erkemederhondenstrand in Zeewolde van 11:00 uur tot 18:00

Meer info:

http://www.strayanimalsday.org

www.zwerfdierenfestival.nl

Promotievideo

©PiepVandaag.nl Isabelle Sternheim, Stray Animal Foundation Platform