Projectontwikkelaars hebben ‘gierzwaluwstenen’ geïnstalleerd in diverse nieuwe gebouwen in het Verenigd Koninkrijk, met als doel de populatie van de gierzwaluwen te herstellen. De gierzwaluwsteen is in een feite een normale bouwsteen, maar heeft een holle binnenkant. Dit biedt woonruimte aan vogels. Er zijn al meer dan 30.000 gierzwaluwstenen verkocht in Engeland en ruim 10.000 huizen zijn gebouwd met deze stenen in het ontwerp.
De mens heeft een grote invloed op het leven van dieren. De gierzwaluw werd in 2021 toegevoegd aan de rode lijst van bedreigde vogels in Engeland. De renovatie van oude gebouwen tussen 1995 en 2018 zorgde voor een afname van maar liefst 58 procent van de populatie van de kleine trekvogels. Bij het verbeteren van de energie-efficiëntie van gebouwen om het energieverbruik te verminderen, werden alle kleine gaatjes in muren gedicht die deze vogels gebruikten als nestplaats. Ook de afname in insectenpopulaties is een reden voor de achteruitgang van de soort, maar het verlies van nesten is een probleem met een simpele oplossing: gierzwaluwstenen en –kasten.
Gierzwaluwstenen
De gierzwaluwstenen hebben de voorkeur omdat ze in een muur passen, een koelere omgeving bieden voor vogels, geen onderhoud nodig hebben en de levensduur van een gebouw meegaan. De eerste bakstenen werden ongeveer 30 jaar geleden ontworpen, sindsdien is de vraag enorm gestegen en zijn er tientallen modellen te krijgen. De prijzen liggen omgerekend tussen 18 en 205 euro en veel modellen zijn aangepast aan de Britse baksteenafmetingen, om te voldoen voldoen aan de eisen van de Britse standaard voor ingebouwde nestkasten voor gierzwaluwen en andere wilde dieren.
.
Toevluchtsoord trekvogels
Tegenwoordig zijn er meerdere bedrijven die gierzwaluwstenen maken. Zo heeft de fabriek van Manthorpe Building Products in Derbyshire al 20.000 zwaluwstenen geproduceerd. Het duurt net iets minder dan een minuut om een enkele baksteen te maken, die een veilig toevluchtsoord zou kunnen vormen voor generaties van deze trekvogels. Korrels van gerecycled plastic worden in een spuitmachine gestopt, daarna komen de afzonderlijke delen van de baksteen eruit en een medewerker klikt ze in elkaar. Het bedrijf Ibstock heeft 7.000 gierzwaluwstenen verkocht. Het is ook mogelijk om de bakstenen achteraf in een bestaande muur te bouwen. De oprichter van Action for Swifts, Dick Newell, ontwierp de S Brick voor dit doel en heeft er sinds 2020 3.000 van verkocht. Newell zegt:
“Nieuwe huizen sluiten alle wilde dieren buiten. Ik schat dat we minstens 250.000 gierzwaluwstenen en -kasten nodig hebben om de populatie te herstellen die de afgelopen 25 jaar verloren is gegaan.”
Alleen nestplaats nodig
Het idee voor de gierzwaluwsteen komt uit een brainstorm van de Royal Society for the Protection of Birds (RSPB). De stenen hebben een gat in het midden, waar vogels in kunnen nestelen. Er zijn drie tot vier stenen in iedere muur nodig om er een gierzwaluwvriendelijke woning van te maken. Programmamanager trekvogels van de RSPB, Guy Anderson vertelt aan The Guardian:
“Het grote voordeel van gierzwaluwstenen en –kasten is dat ze net zo goed kunnen werken in binnensteden met heel weinig groene ruimte als ergens anders. Gierzwaluwen kunnen behoorlijk lange afstanden afleggen om hun insectenvoedsel te vinden. Het enige wat ze nodig hebben is een nestplaats.”
Op dit moment loopt er een petitie in het Britse parlement om gierzwaluwstenen verplicht te stellen voor alle gebouwen in het Verenigd Koninkrijk. De regering vindt dat het aan de lokale overheden moet worden overgelaten. De petitie heeft 109.000 handtekeningen verzameld.
.
Natuurinclusief bouwen loont voor vleermuizen, vogels en mensen
Gierzwaluwstenen ook geschikt voor andere vogels
Als de zwaluwen de stenen niet gebruiken, kunnen ze ook worden gebruikt voor andere vogelsoorten, zoals huiszwaluwen, spreeuwen, koolmezen en huismussen. De gierzwaluwstenen zijn te vergelijken met de ‘bijenstenen’, een ander idee over hoe Britse woningen ruimte zouden kunnen maken voor de natuur. Deze stenen werden door de gemeente Brighton en Hove verplicht gesteld.
Gierzwaluwen zijn verbazingwekkende dieren die 10 maanden per jaar in de lucht doorbrengen. Ze doen alles in de lucht. Om te drinken scheren ze met open mond over rivieren en meren. Ze jagen op vliegende insecten. Om te slapen sluiten ze één oog en schakelen ze de helft van hun hersenen uit. De vogels gaan alleen aan land om te broeden en keren na een paar korte maanden terug naar dezelfde nestplaats om hun jongen groot te brengen. Ze vliegen helemaal naar Afrika voordat ze terugkeren naar Engeland om te nestelen.
Bronnen:
©AnimalsToday.nl Jane Sauer
