Elektrische hekken vormen een toenemende bedreiging voor de toch al ernstig bedreigde Sumatraanse olifant. Hiervoor waarschuwen natuurbeschermers nadat eerder dit jaar een reeks sterfgevallen plaatsvond in de Indonesische provincies Atjeh en Jambi.
Wishnu Sukmantoro van het Indonesian Elephant Conservation Forum (FKGI), een non-profit organisatie op Sumatra, zei dat de dood van een Sumatraanse olifant in Jambi in mei waarschijnlijk werd veroorzaakt door een elektrische omheining. Dit was het eerste gerapporteerde geval in de provincie.
Elektrische omheiningen nemen toe
In landen met olifanten populaties, zoals Kenia en Indonesië, worden steeds vaker geëlektrificeerde hekken ingezet om kuddes weg te houden van door mensen gebruikte gebieden. Wishnu:
“Dit is erg gevaarlijk, omdat de elektrische stroom dodelijk kan zijn.”
Ook in andere landen speelt dit probleem. In Sri Lanka schat het Wildlife Conservation Department dat er sinds 2018 bijna 300 olifanten zijn geëlektrocuteerd. En dat terwijl olifanten het door het steeds verder afnemen van hun leefgebied al heel moeilijk hebben. Vorig jaar is een actieplan gelanceerd in India, het land met de grootste olifantenpopulatie in Azië, om elektrocutie van de dieren te voorkomen. Er waren toen in korte tijd tachtig olifanten gesneuveld.
Olifant Umi was een goede bekende
De dode olifant stond bij natuurbeschermers bekend als Umi. Ze was de moeder van een aantal kalveren uit het Bukit Tigapuluh gebied in Jambi. Umi was in februari van dit jaar voorzien van een GPS-halsband. Op 1 mei zagen mensen Umi en haar kudde van ongeveer 35 olifanten nog in de buurt van een boerderij. Niet veel later werd ze dood aangetroffen, haar halsband verwijderd door de eigenaar van de boerderij. Volgens Wishnu gebeurt dit vaker in de westelijke provincie van Indonesië, Atjeh. Begin februari trof men nog een vrouwelijke olifant aan bij het elektrische hek van een private onderneming. Het vrouwtje van ongeveer 13 jaar oud had elektriciteitsdraden om haar voorpoten en lichaam.
De meest recente telling van de FKGI geeft aan dat er naar schatting nog tussen de 924 en 1.359 Sumatraanse olifanten in het wild leven. De Indonesische overheid heeft sinds 2007 geen officieel populatierapport meer gepubliceerd. In dit laatste rapport werd de populatie geschat op 2.400-2.800 individuen, maar dat aantal was gebaseerd op veldonderzoeken uit de vroege jaren 2000. Ongeveer 40 procent van de overgebleven Sumatraanse olifanten leeft in bossen van de semi-autonome provincie Atjeh, terwijl de rest zich bevindt in oerbossen omringd door plantages en menselijke nederzettingen in de provincies Jambi, Lampung en Riau.
De populatie Sumatraanse olifanten in het Bukit Tigapuluh National Park, gelegen op de grens tussen de provincies Riau en Jambi, wordt geschat op 120 olifanten. Daarvan zwerft 80 procent regelmatig buiten het beschermde gebied. Niet in de laatste plaats omdat er daarvan steeds minder overblijft. Tussen 2008 en 2017 ging meer dan 189.000 hectare regenwoud in de bufferzone van het park verloren, en dat leidde tot een toename van conflicten tussen olifanten en mensen. Gerapporteerde incidenten van conflicten stegen van 277 in 2019 tot 314 in 2021, volgens FKGI-gegevens.
Elektrische hekken tegen ernstig bedreigd dier
Uit FKGI-gegevens blijkt ook dat ten minste 700 Sumatraanse olifanten de afgelopen tien jaar zijn gestorven door vergiftiging of stroperij. In 2011 verslechterde de beschermingsstatus van de Sumatraanse olifant op de Rode Lijst van de IUCN tot ernstig bedreigd. De nieuwe beoordeling geeft aan dat “meer dan 69 procent van het potentiële leefgebied van de Sumatraanse olifant verloren is gegaan binnen slechts één generatie.”
Olifanten reageren inventief
Olifanten zijn enorm intelligent en doen dan ook vaak hun best om door mensen veroorzaakte problemen op te lossen. In Kenia leerden sommige olifanten bijvoorbeeld dat ze hun slagtanden, die geen elektriciteit geleiden, konden gebruiken om elektrische hekken neer te halen. De Kenya Wildlife Service reageerde hierop door toestemming te geven om de slagtanden van de olifanten in Lewa Wildlife Conservancy te verwijderen. In 2019 maakte een Indiase boswachter een video-opname van een olifant die een elektrisch hek naderde, koelbloedig met zijn slurf de houten paal die de draad ondersteunt neerhaalde, en daarna zijn weg vervolgde.
Het is de vraag of de olifanten het hiermee gaan redden. Het zijn dieren die zich vaak en veel verplaatsen op zoek naar voedsel en water. Ze lopen ook over plantages en vertrappen soms de oogst van boeren die moeite hebben de eindjes aan elkaar te knopen. De elektrische hekken zijn vaak illegaal neergezet en voldoen niet altijd aan eisen van veiligheid. Het hek waar Umi tegenaan is gelopen is twintig kilometer lang en zonder vergunning geplaatst. Wishnu is dan ook van mening dat de eigenaar van het land aansprakelijk is en zich zou moeten verantwoorden. Helaas is de kans daarop klein. De lokale politie meent niets te kunnen doen en verdere officiële instanties blijken onbereikbaar voor commentaar.
Bron:
©AnimalsToday.nl Meia van der Zee
